heden ten dage nog gaat, van dat alles komt er weinig terecht bij degenen die er recht op hebben. De voorwendsels tot de belasting zijn gegrond en goed, maar het geld blijft hangen in de handen van de groten; het is een geschrijf en gewrijf, een bureaucratie en drukdoenerij van de andere wereld242. Boven liet men Jozef vertrekken en toen hij beneden kwam, werd ook de H. Maagd in een gang vóór de schrijvers geroepen, maar zij lazen haar niets voor. Zij zeiden ook tot Jozef dat het niet nodig was geweest zijn vrouw mee te brengen243, en zij schenen 242 Hier wordt gezegd waartoe de belastingen dienden die de Joden te betalen hadden ten tijde van Christus’ geboorte. De eerste afbetaling werd verdeeld tussen keizer Augustus, koning Herodes en nog een derde, zegt K. Wij vermoeden dat bedoeld is koning Aretas IV van de Nabateeën (van het jaar 9 vóór onze tijdrekening tot 40 na Chr.). Uit Flavius Josephus en Strabo weten wij dat hij, na de machtsovername, substantiële bedragen naar Rome stuurde in ruil voor de erkenning van zijn aanspraken; en eenmaal stevig op de troon, verleende hij ook aanzienlijke militaire hulp aan de Romeinse legioenen van Varus. Aretas’ dochter trouwde naderhand met Herodes Antipas, tetrarch van Galilea, maar ze liet hem zitten, toen hij verliefd werd op Herodias. In de oorlog die daarop volgde tussen koning Aretas IV en zijn ontrouwe schoonzoon Herodes Antipas bleef de eerste overwinnaar. Dezelfde koning Aretas IV wordt ook genoemd door Sint Paulus in II Kor. 11, 32, waar hij vertelt hoe hij na zijn bekering kon ontsnappen uit Damascus, namelijk in een mand over de muur, ± anno 37. 243 “Waarom ging Maria in die toestand mee naar Bethlehem?” vragen sommige exegeten zich af. De tekst van Lukas: “Jozef ging naar Bethlehem om zich te laten inschrijven met Maria”, geeft er aanleiding toe te menen dat Maria meeging om zich eveneens te laten inschrijven; maar de juiste betekenis is dat Jozef in het gezelschap van Maria naar Bethlehem ging om zich te laten inschrijven. Bij K. vernemen wij van de ambtenaren dat Jozef zijn vrouw niet behoefde mee te brengen. Maar vooral weten wij dat het op een bevel van de engel was en dus van God dat Maria meekwam: zij moest, om de profetieën in vervulling te doen gaan, haar eerstgeborene te Bethlehem ter wereld brengen. Fascikel 4 449